به گزارش خبرنگار میراثآریا، محمدابراهیم زارعی، رئیس پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، در این آیین اظهار کرد: سابقه تصویب روز سنندج به مصوبه شورای فرهنگی بازمیگردد و این بزرگداشت برای دومین سال متوالی برگزار میشود.
وی افزود: پژوهشگاه آمادگی دارد برای پاسداشت تمامی شهرهای ایران آیینهای مشابه برگزار کند.
زارعی با بیان اینکه هر شهر روایت منحصربهفرد خود را دارد، تصریح کرد: طبیعت، فرهنگ و مردم هر دیار اهمیت ویژهای در شناخت هویت آن شهر دارند و از این رو پاسداشت هر شهر فرصتی برای روایت این داستانهاست.
رئیس پژوهشگاه میراثفرهنگی با اشاره به ساختار کالبدی شهر سنندج گفت: درک چرایی تفاوتها و شباهتهای شهرها ضروری است؛ به عنوان نمونه، اگرچه سنندج، کرمانشاه و همدان هر سه خاستگاه اقوام کرد هستند، اما هر یک داستانی ویژه و تمایزآفرین دارند.
وی با اشاره به قلاع تاریخی سنندج که امروز اثری از آنها باقی نمانده است، یادآور شد: براساس مطالعات تاریخی، سیسر و سنه همان سنندج امروزیاند. شهر جدید سنندج، با الهام از مینیاتور اصفهان در زمان سلیمان خان اردلان شکل گرفت و در آن زمان قلعهای حکومتی در مرکز شهر ساخته شد که وابستگان حکومت در اطراف آن سکنی گزیدند.
زارعی ادامه داد: ساختار شهری سنندج شامل بازاری خارج از دیوار قلعه و برج و بارویی محافظ بود که دروازههایی نیز برای آن در نظر گرفته شده بود. وی به نقشهبرداری تاریخی روسها پیش از جنگهای جهانی اشاره کرد و افزود: اسناد و نقشههای دقیق از شهر سنندج و دیگر نقاط ایران به جا مانده که بعدها در مجموعهای به نام "اسناد تصویری شهرهای ایران" گردآوری شد.
او همچنین با اشاره به قلاع و کاخهای تاریخی سنندج بیان کرد: این بناها طی دورههای مختلف ساخته و تخریب شدند و در برخی نمونهها، معماری آنان تحت تأثیر هنر اصفهان بوده است.
زارعی اظهار کرد: خانههایی با بادگیر در سنندج ساخته شد که شباهت بسیاری به معماری فلات مرکزی ایران داشتند و این سبک معماری تا دوره پهلوی ادامه یافته و سپس به سمت سبکهای مرکزگرا سوق پیدا کرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به ساخت مسجد تاریخی در سنندج گفت: در دورهای که والیای از تبار عثمانی به سنندج آمد، مسجدی ساخت که هزار تومان هزینه داشت و مسجد و مدرسهای در کنار قلعه بنا کرد؛ اما امانالله، حاکم بعدی، آن بنا را تخریب و مسجدی جدید با سبک بومی به نام دارالاحسان احداث کرد.
فرصتی مناسب برای معرفی ویژگیهای سنندج
در ادامه، جمال احمدیآیین، دبیر نشست، با بیان اینکه بزرگداشت روز سنندج صرفاً برای تمایز این شهر با دیگر شهرها نیست، بلکه برای روایت داستانهای سنندج برگزار میشود، افزود: این فرصت مناسبی برای معرفی ویژگیهای میراثی و فرهنگی سنندج است.
احمدی با اشاره به بازتأسیس سنندج در سال ۱۰۱۶ هجری شمسی گفت: پس از بروز اختلاف میان حکومت اردلان و صفویان و تخریب قلعههای منطقه، سلیمان خان اردلان مأمور بازسازی شهری جدید شد. او خاطرنشان کرد: متأسفانه ما شرقیان کمتر تاریخ خود را ثبت کردهایم و سنندج نیز بارها در معرض بلایای طبیعی و انسانی قرار گرفته است.
وی به جایگاه سیاسی و فرهنگی سنندج در دوران گذشته اشاره کرد و افزود: در آن زمان، این شهر به دارالعلم بلاد اسلامی شهرت یافت و به نگینی در غرب ایران بدل شد.
احمدی ضمن تجلیل از مدیریت سابق محمدابراهیم زارعی در ادارهکل میراثفرهنگی کردستان اظهار کرد: اقدامات او در تملک، مرمت و ثبت آثار تاریخی منجر به نجات بخش قابل توجهی از میراث سنندج شد.
رویکرد اعتدالی اهالی سنندج
نوید نقشبندی، استاد دانشگاه و مدرس زبان کردی نیز در این آیین با اشاره به جایگاه اعتدالگرایانه سنندج گفت: این شهر هرگز پذیرای افکار تندروانه نبوده و حتی خوارج در گذشته نتوانستند دیدگاههای افراطی خود را در این دیار گسترش دهند.
او با تأکید بر اهمیت ادب، فقه، تاریخ و خوشنویسی در سنندج افزود: زنان دینوری در ادوار گذشته، به تدریس هنرها و معارف دینی نیز مشغول بودند.
نقشبندی به نقش مهاجرتها در تاریخ فرهنگی سنندج اشاره کرد و گفت: مهاجرتهایی چون سقوط نیشابور بزرگ و مهاجرت گروهی از لبنانیها پس از جنگهای صلیبی در شکلگیری هویت فرهنگی سنندج اثرگذار بوده است. وی افزود: عرفان، تصوف و علم کلام در کنار ادب فارسی، عربی و کردی در این شهر بالندگی یافته است.
انعطاف فرهنگی سنندج در پذیرش زبانها
عدنان برزنجی، استاد دانشگاه، با تأکید بر جایگاه ادبی سنندج گفت: این شهر زادگاه ادیبان، شاعران و فرهیختگان بزرگی چون مستوره اردلان است.
وی مستوره اردلان را نخستین بانوی شاعر کردی دانست که جسارت ابراز عشق به خسروخان اردلان را در دو قرن پیش داشته و از پیشگامان نگارش آثار عقیدتی و شرعی در دنیای اسلام به شمار میرود.
برزنجی به انعطاف فرهنگی سنندج در پذیرش زبانها و گویشهای گوناگون اشاره کرد و افزود: شعر سرایی به لهجههای سورانی و اورامی از جمله نشانههای تنوع ادبی این شهر است.
وی با اشاره به نقش کردها در ادبیات مشروطهخواهی خاورمیانه اظهار کرد: اگرچه کردها در ادبیات انقلاب مشروطه نقش مؤثری داشتند، اما تاکنون کمتر به این موضوع پرداخته شده است.
حفظ هویت پوشاک کردی
در ادامه شیوا احمدیآیین، استاد دانشگاه، با اشاره به پوشش سنتی کردها گفت: لباس کردها بازتاب فرهنگ، اقلیم و آیینهای قومی آنان است و ویترینی از فرهنگ مناطق مختلف کردستان محسوب میشود.
وی تصریح کرد: اقلیم بر جنس و رنگ پارچه تأثیر مستقیم داشته و اگرچه مهاجرتها و تحولات سیاسی اندکی بر پوشاک کردی تأثیر گذاشتهاند، اما هویت اصلی آن همچنان محفوظ مانده است.
این استاد دانشگاه با اشاره به شباهتهای پوشش کردها با نمادهای قوم ماد در کتیبههای تختجمشید افزود: پس از ورود اسلام، پوشش زنان کرد کمی محافظهکارانهتر شد، ولی تغییر بنیادینی در اصل آن رخ نداد.
او در پایان به اهمیت زیورآلات و جواهرات در تکمیل فرهنگ پوششی زنان کرد اشاره کرد و نقش آن را در حفظ زیبایی و غنای فرهنگی این دیار برجسته دانست.
انتهای پیام/
نظر شما